ស្រាអែល៖ ការសិក្សាថ្មីបង្ហាញឲ្យឃើញថា បង្គន់សម័យដើមនៅប្រទេសអ៊ីស្រាអែល បានបង្ហាញថា រាជាណាចក្រយូដាសម្បូរទៅដោយជំងឺ រាគរូសយ៉ាងខ្លាំងបំផុត ដែលធ្វើប្រជារាស្រ្តសម័យនោះមានការភ័យខ្លាច នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយពីគេហទំព័រឌៀលីម៉ែល។
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានយកគំរូលាមក បុរាណពីបង្គន់នៅទីក្រុងយេរូសាឡឹមចំនួន២ ដែលមានអាយុកាលប្រហែល ១៥០០ ឆ្នាំមុនធ្លាប់ជាផ្នែកនៃក្រុមអភិជន។
ពួកគេបានរកឃើញដាន នៃអតិសុខុមប្រាណកោសិកាតែមួយ Giardia duodenalis ជាមូលហេតុទូទៅនៃជម្ងឺរាគរូសចំពោះមនុស្សសព្វថ្ងៃនេះ។
ការរលាកពោះវៀនអាចនាំឲ្យរាករូសធ្ងន់ធ្ងរជាមួយនឹងស្លស ឬឈាមក្នុងលាមក ហើយអាចបង្កឲ្យមានការលូតលាស់ក្រិន ចុះខ្សោយមុខងារយល់ដឹង និងស្លាប់។ វាធ្វើតាមការរកឃើញស្នាមម្រាមដៃដ៏អាថ៌កំបាំងមួយ ក្នុងទីក្រុងចាស់របស់ក្រុងយេរូសាឡឹម ដែលបានធ្វើឱ្យអ្នកស្រាវជ្រាវងឿងឆ្ងល់។
ការសិក្សាថ្មីនេះត្រូវបានដឹកនាំ ដោយសាកលវិទ្យាល័យខេមប្រ៊ីជ ហើយបានចេញផ្សាយនៅថ្ងៃនេះនៅក្នុងទស្សនាវដ្តី Parasitology ។
អ្នកស្រាវជ្រាវនិយាយថា វាផ្តល់នូវវត្ថុចាស់បំផុតដែលយើងមាន អំពីប៉ារ៉ាស៊ីតបង្កឲ្យរាគនេះឆ្លងទៅមនុស្សគ្រប់ទីកន្លែង។
ពួកគេបន្តថា នេះផ្តល់នូវភស្តុតាងមីក្រូជីវសាស្រ្តដំបូងរបស់យើង សម្រាប់ជំងឺរាគរូសឆ្លងដែលនឹងប៉ះពាល់ដល់ប្រជាជន នៃបុរាណនៅជិតខាងកើត។
វាហាក់ដូចជាការផ្ទុះឡើងនៃជំងឺមួល ដោយសារជំងឺរាគរូសដ៏សាហាវ អាចបណ្តាលឲ្យមានសុខភាពមិនល្អនៅទូទាំងទីក្រុងដំបូងៗទូទាំងតំបន់។
ភាគច្រើននៃអ្នកដែលស្លាប់ ដោយសារ ជំងឺរាគរូសដ៏សាហាវ គឺជាកុមារ ហើយការឆ្លងមេរោគរ៉ាំរ៉ៃនៅក្នុងក្រុមនេះអាចនាំឲ្យមានការលូតលាស់ក្រិន មុខងារនៃការយល់ដឹងចុះខ្សោយ និងបរាជ័យក្នុងការរីកលូតលាស់។
រាជាណាចក្រយូដាគឺជារាជាណាចក្រ ដែលនិយាយភាសាសេមិតដែលបានបង្កើតឡើងនៅប្រហែលឆ្នាំ ៩៣០ មុនគ.ស។
ទីក្រុងចាស់នៃទីក្រុងហ្សេរុយសាឡឹម ត្រូវបានគេជឿថា ត្រូវបានមនុស្សរស់នៅជាបន្តបន្ទាប់អស់រយៈពេលជិត ៥០០០ ឆ្នាំមកហើយ បង្កើតជាជញ្ជាំងបួនជ្រុងដែលមានប្រវែងប្រហែល ៣០០០ ហ្វីតនៅសងខាងក្នុងប្រទេសអ៊ីស្រាអែល សម័យទំនើប។
សំណាកលាមកបានមកពីដីល្បាប់នៅក្រោមបង្គន់ដែលរកឃើញនៅអគារ២ និងជុំវិញទីក្រុងចាស់ ដែលទាំង ២ មានអាយុកាលតាំងពីសតវត្សទី ៧ មុនគ.ស។ ក្នុងអំឡុងពេលនេះ យូដាគឺជារដ្ឋអំណាចក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ចក្រភពអាសស៊ើរ នៅកម្ពស់របស់វាលាតសន្ធឹងពី Levant ទៅឈូងសមុទ្រពែក្ស ដោយរួមបញ្ចូលប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ និងអ៊ីរ៉ាក់ សម័យទំនើបជាច្រើន៕ ដោយ៖លី ភីលីព
