អាមេរិក ៖ ការសិក្សាមួយ បានរកឃើញថា ការផលិតធារាសាស្ត្រ ដែលធ្វើឲ្យអាស៊ីអាគ្នេយ៍ អស់រយៈពេល១,០០០ ឆ្នាំ ត្រូវបានបង្កឡើង ដោយមហាសមទ្រខ្សាច់ សាហារ៉ា ចេញពីវាលស្មៅខៀវ ស្រងាត់ ទៅវាលខ្សាច់ទៅជាដីស្រែ មិនចេះរីងស្ងួត កាលពី៤,០០០ឆ្នាំមុន នេះបើយោង តាមការចេញផ្សាយ ពីគេហទំព័រឌៀលីម៉ែល ។
ចុងបញ្ចប់នៃបៃតង សាហារ៉ា ត្រូវបានគេស្គាល់ថា សម័យសើមអាហ្រ្វិក ត្រូវបាននាំមកនូវការផ្លាស់ប្តូរ លំនាំអាកាសធាតុពិភពលោក ដែលបណ្តាលឲ្យតំបន់នេះស្ងួត ។ ការលេចចេញ នៃវាលខ្សាច់ដែលយើងធ្លាប់ស្គាល់ នៅថ្ងៃនេះត្រូវបានសិក្សា ជាយូរមកហើយ ដោយអ្នកបុរាណវិទ្យា ចំពោះផលប៉ះពាល់ របស់វាទៅលើអរិយធម៌ មនុស្សនៅពេលនោះ ។
វាបាននាំទៅដល់ទីបញ្ចប់ នៃតំបន់Mesopotamia របសចក្រភពAkkadian ដែលបញ្ចប់ នៃការធ្វើនគរូបនីយកម្ម នៃអរិយធម៌ Indus និងការលេចចេញជារូបរាង នៃគ្រូគង្វាលដោយនីល។ ទោះយ៉ាងណាអ្នកជំនាញ មកពីសហរដ្ឋអាមេរិក បានរកឃើញ ភ័ស្តុតាង នៅក្នុងរូងភ្នំនៅប្រទេសឡាវ ថា វាក៏នៅពីក្រោយ សហស្សវត្សរ៍ដែលបាត់ខ្លួន ក្នុងកំណត់ត្រាបុរាណ វិទ្យានៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ។
ការប្រើប្រាស់ថាមពលអគ្គីសនី ដែលបណ្តាលមកពីវាអាចបណ្តាល ឲ្យមានចលនាប្រជាជន ច្រើននិងការទទួល យកនូវយុទ្ធសាស្រ្ត ចិញ្ចឹមជីវិតដែលធន់ទ្រាំ និងថ្មី។ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ បានសន្និដ្ឋានថា វាអាចនឹងឈានដល់ការចាប់ផ្តើមធ្វើ កសិកម្មនណុលទិកសម័យបុរាណ នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដីគោក ៕ ដោយ៖លី ភីលីព
