បន្ទាយលង្វែក ឬរាជធានីលង្វែកមានទីតាំងស្ថិតនៅ ច្រាំងទន្លេសាបផ្នែកខាងលិច ប្រមាណ ៤០គ.ម.ភាគឦសានក្រុងភ្នំពេញ។ យោងតាមកាលប្រវត្តិរបស់ព្រះរាជវាំងកម្ពុជា ព្រះបាទអង្គចន្ទទី១ ឬចន្ទរាជាបានសាងសង់ ក្រុងលង្វែកនៅដើមសតវត្សរ៍ទី១៦ ក្នុងអំឡុងពេលនយោបាយក្នុងប្រទេសកំពុងជួប នូវភាពចលាចលដ៏ធំ។
ក្រោយពីព្រះបាទចន្ទរាជាវាយឈ្នះស្រីជេដ្ឋា (ស្ដេចកន) នៅឆ្នាំ ១៥២៥ ព្រះអង្គក៏បញ្ជាឱ្យគេ សាងសង់បន្ទាយលង្វែកចាប់ពីឆ្នាំ ១៥២៧ ដល់ឆ្នាំ ១៥២៩ នៃ គ.ស. ដោយប្រើរយៈពេល ៣ ឆ្នាំ។ ស្ថានភាពបន្ទាយលង្វែក ជាចំណុចយុទ្ធសាស្ត្រមានទន្លេ បឹង និងព្រៃឈើជារបាំង មានរាងបួនជ្រុង បណ្ដោយ ៣គីឡូម៉ែត្រ, ទទឹង ២គីឡូម៉ែត្រ, កំពែងដីកម្ពស់ ១៥ហត្ថ ឬ៧.៥ ម៉ែត្រ ហ៊ុំព័ទ្ធដោយគូទឹកនិងដាំដើមឫស្សីកម្រាស់ ២សិន ដែល១សិនស្មើ៤០ម៉ែត្រព័ទ្ធជុំវិញ។
ព្រះបាទចន្ទរាជា បានបញ្ជាឲ្យអ្នកមេការ មន្ត្រី ឧកញ៉ាបតី ចាត់ចែងកេណ្ឌប្រជានុរាស្ត្រ កាប់ឈើ ជញ្ជូនថ្ម រែកដី ដើម្បីសាងសង់បន្ទាយលង្វែក និងព្រះបរមរាជវាំង ធ្វើកំពែងការពារ៥ជាន់ ព្រមទាំងដាំឫស្សីយ៉ាងក្រាស់ ហើយមានទ្វារធំ៨ ក្នុងទ្វារនីមួយៗមានសើនមួយ។ សើនទាំង៨មានកម្ពស់២២ហត្ថសម្រាប់ដាក់កាំភ្លើងធំ។ រីឯខាងក្នុងបន្ទាយទាំង៥ជាន់ ដាក់សុទ្ធទាហានកាំភ្លើងច្រូង។
ក្នុងកំពែងជាន់ទី១ ដាក់សុទ្ធតែទាហានកងកាំភ្លើងធំ ហើយនៅមុខកំពែងនេះ មានរោងដំរី និងរោងសេះ។ កំពែងទី២ ដាក់សុទ្ធតែទាហានកងកាំភ្លើង ច្រូង ឬកាំភ្លើងវែង និងសាលាជំនុំ សាលាដំបូង និងសាលាឧទ្ធរណ៍។ ក្នុងកំពែងទី៣ ដាក់សុទ្ធទាហានអាវុធខ្លី ដាវ ផ្គាក់ កាំបិត។ ក្នុងកំពែងទី៤ដាក់សុទ្ធតែទាហានរក្សាព្រះអង្គ រោងល្ខោន និងព្រះពន្លាទតល្ខោន។ ក្នុងកំពែងទី៥ តាំងរោងបញ្ចក្សេត្រ និងដំណាក់សំរិទ្ធ ភិរម្យក្រុមបារគូ បុរោហិត និងក្រុមមហាតលិកនៅ។
ក្នុងបន្ទាយលង្វែកមានវាំងស្ដេច, បន្ទាយទាហាន, រោងដំរី, រោងសេះ, ប្រាសាទ ២, ជីកស្រះធំ ៤ គ្រប់ទិស ហើយចិញ្ចឹមត្រីព្រួល រ៉ស់ ឆ្តោ ព្រោះនៅជាប់មាត់ទន្លេសាប សង់ឃ្លាំង ១៥ ខ្នងសម្រាប់ដាក់ស្រូវអង្ករ ត្រីងៀត ត្រីឆ្អើរ ប្រហុក ផ្អក…។ បន្ទាយលង្វែកមានទ្វារធំ ៤, នៅទាំង ៤, និងទ្វារតូច ៤, នៅចំជ្រុងនៃទិសតូចទាំងបួន។ មានសួនច្បារធំ ២, មានភូមិអ្នកស្រុក ៤, មានវត្ត ៥។
ព្រះបាទចន្ទរាជាបានសាងព្រះត្រឡែងកែង (ព្រះបែរភក្ត្រទៅទិសទាំង ៤ ទល់ខ្នងគ្នា) ព្រះកែវនិងព្រះគោ ១២។ ក្នុងពោះគោដាក់គម្ពីរក្បួនខ្នាតជាច្រើនមានឯកសារមួយចំនួន នៅសេសសល់តាំងពីសម័យអង្គរមកម្ល៉េះ ព្រះអង្គបានប្រមូលអ្នកប្រាជ្ញ បណ្ឌិតដើម្បីចងក្រងគម្ពីរ ឯកសារ និងបណ្ដុះចំណេះដឹងដល់កូនខ្មែរជំនាន់ក្រោយ។ បន្ទាយលង្វែកជាស្ថាបត្យកម្មដ៏ធំ និងល្បីល្បាញ បើតាមសម្តីលោក អ៊ុក អ៊ូ អតីតមេឃុំលង្វែកនាឆ្នាំ ១៩៧០ គាត់ថាសេះពេញកម្លាំងមិនអាច បោលជុំវិញបន្ទាយលង្វែកបានឡើយ៕
ប្រភព៖ Sabay
