អាមេរិក ៖ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ ព្រមានថា ផ្កាយរណប បានវាស់បរិយាកាស ផែនដីអស់ជាច្រើនទសវត្សមកហើយ ជាពិសេសបង្ហាញពីផលប៉ះពាល់ នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដែលកំពុងកើតមាន នៅលើភពផែនដី នេះបើយោង តាមការចេញផ្សាយ ពីគេហទំព័រឌៀលីម៉ែល ។
ការសិក្សាថ្មីមួយបានបង្ហាញថា ការវាស់វែងពីវត្ថុធ្វើពីលើអាកាស អាចបង្កើតបានជាការប៉ាន់ស្មាន ពីផលប៉ះពាល់ នៃការឡើងកម្តៅ ក្នុងរយៈពេល ៤០ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ។ ការស្រាវជ្រាវ បានពិនិត្យមើលលក្ខណៈសម្បត្តិ ជាមូលដ្ឋាន នៃការប្រែប្រួល អាកាស ធាតុត្រូពិក នៅពេលផ្សំជាមួយសមីការ បង្ហាញពីភាពជាប់ទាក់ទងគ្នា រវាងសីតុណ្ហភាព និងសំណើម អ្នកជំនាញ រកឃើញថា មានភាពខុសគ្នាខ្លាំង ។
អ្នកដឹកនាំការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ ផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រ អាកាសធាតុ Lawrence Livermore នៅមន្ទីរពិសោធន៍ បាននិយាយថា បច្ចុប្បន្នវាពិបាក ក្នុងការកំណត់ថា ការបកស្រាយមួយណា ដែលគួរអោយទុកចិត្ត ។ ប៉ុន្តែការវិភាគ របស់យើងបង្ហាញថា សំណុំទិន្នន័យ សង្កេត ជាច្រើនជាពិសេសអ្នកមានតម្លៃ តិចបំផុត នៃការឡើងកម្តៅ លើផ្ទៃមហាសមុទ្រ និងការឡើងកម្ដៅផែនដី គឺហាក់ដូចជាមានភាពខុសប្លែកគ្នា ជាមួយអថេរដទៃទៀត ដែលវាស់ដោយឯករាជ្យ ។
អ្វីដែលសំខាន់ការវាស់វែង របស់ផ្កាយរណបបរិវេណ បរិយាកាសបានបន្ទាបតម្លៃ សីតុណ្ហភាព ឬមិនឲ្យតម្លៃសំណើម នៅក្នុងបរិយាកាសខ្លាំងពេក។ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ បានពិនិត្យមើល លក្ខណៈសម្បត្តិខុសគ្នា ៤ យ៉ាងនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ គឺសីតុណ្ហភាពត្រូពិក និងសីតុណ្ហភាពផ្ទៃ ទឹកសមុទ្រក្តៅ ត្រូពិក ទៅចំហាយទឹកត្រូពិកសីតុណ្ហភាព ទាបជាងបរិវេណបរិយាកាស ទៅនឹងចំហាយទឹកត្រូពិក និងសីតុណ្ហភាពពីពាក់កណ្តាល ទៅខាងលើត្រូពិចទៅ នឹងចំហាយទឹកត្រូពិក ។
សមាមាត្រទាំងអស់នេះ ត្រូវបាន “រឹតត្បិត យ៉ាងតឹងរឹង” ក្នុងការពិសោធអាកាស ធាតុមានន័យថា ចាំបាច់ត្រូវមានកម្ដៅ ច្រើនសម្រាប់ខ្យល់ ដែលមានសំណើម ជាងខ្យល់ស្ងួត ពីព្រោះប្រសិទ្ធភាពនៃទឹក ។ ការស្រាវជ្រាវ របស់ពួកគេ អ្នកស្រាវជ្រាវ បានកត់សម្គាល់ថា ផ្កាយរណបមានភាពលម្អៀង ទាបជាប្រព័ន្ធធ្លាក់ក្នុងជួរ ដែលធំជាងសមាមាត្រ សមាមាត្របើមិនដូច្នេះទេ ។
នៅពេលនេះការស្រាវជ្រាវ បានបង្ហាញថា ទិន្នន័យដែលអនុលោម តាមសមាមាត្ររវាងចំហាយទឹក និងសីតុណ្ហភាពគឺទំនង ជាទិន្នន័យដែលបង្ហាញ ពីការឡើងកម្តៅខ្លាំងបំផុត នៃសមុទ្រ និងត្រពាំង។
សហអ្នកនិពន្ធម្នាក់ នៃការសិក្សានេះ គឺលោក Stephen Po-Chedley នៃ LLNL បាននិយាយថា ការប្រៀបធៀបអាចផ្តល់ នូវភាពជឿជាក់ថ្មី ចំពោះជួរទិន្នន័យកាន់តែទូលំទូលាយ និងកាន់តែមានភាពច្បាស់លាស់ ជាមួយនឹងការរកឃើញរបស់ពួកគេ ៕ដោយ៖លី ភីលីព
