តួកគី ៖ អ្នកបុរាណវិទ្យានៅប្រទេសតួកគីជឿថា អាថ៌កំបាំងចម្លាក់ថ្ម ដែលមានអាយុកាល ៣.២០០ ឆ្នាំ ជាផែនទីតារាសាស្ត្រ នៃលោធាតុ និងប្រតិទិនបុរាណ Hittite ពីព្រោះជម្រកថ្ម Yazılıkaya នៅកណ្តាលប្រទេសតួកគី ចម្ងាយ ប្រហែល ១០០ ម៉ាយ ពីទីក្រុងអង់ការ៉ា ត្រូវបានរកឃើញជាលើកដំបូង ដោយអ្នក ប្រវត្តិវិទូ និងបុរាណវិទូជនជាតិបារាំង លោក Charles Texier ក្នុងឆ្នាំ ១៨៣៤ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយ ពីគេហទំព័រឌៀលីម៉ែល ។
តួលេខជាង ៩០ រូបព្រះសត្វ និងសត្វបិសាច ត្រូវបានឆ្លាក់យ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ន ចេញពីកម្រាលថ្មកំបោរ នៅក្នុងបន្ទប់២នាសតវត្សរ៍ទី ១៣ មុនគ.ស ដោយមានប្រាសាទមួយ ត្រូវបានគេដាក់នៅខាងមុខ ។ តំបន់បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ របស់យូណេស្កូជា“ ជម្រកថ្ម” ត្រូវបានគេយល់ ថា ជាទីតាំងដ៏សំខាន់សម្រាប់ពួក Hittites ប៉ុន្តែវាត្រូវចំណាយពេលជិត ២០០ ឆ្នាំ សម្រាប់អ្នកជំនាញក្នុងការ សម្រេចនូវអ្វីដែលតួលេខនេះ មានអត្ថន័យ។
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវអន្តរជាតិ បានកំណត់ការផ្តល់ជំនួយសង្គ្រោះនានា តំណាងឲ្យភពផែនដីមេឃ និងភពក្រោមដី ហើយបង្ហាញពីទេវកថា នៃការបង្កើតសំខាន់ៗរបស់ Hittites ពីភាពវឹកវរ រហូតដល់លំដាប់ ។ ភាគច្រើនជីវិត និងមរណភាព ស្ថិតក្នុងវដ្តដ៏អស់កល្បនោះ ការធូរស្បើយក៏កើនឡើងទ្វេដង ដូចកាលប្បវត្តិ នៃការឆ្លងកាត់ថ្ងៃ ខែ និងរដូវដូចជាប្រតិទិនបុរាណ ។
នៅចម្ងាយប៉ុន្មានម៉ាយល៍ ភាគឥសាន រដ្ឋធានី Hittites នៃ Hattusa ដែលជាទីជម្រកនេះត្រូវ បានគេដាក់ឈ្មោះថា ‘Yazılıkaya’ឬ“ សិលាចារឹក” ស្ថិតនៅលើកំពូលភ្នំថ្ម កំបោរដ៏ធំមួយ ។ បន្ទប់ថ្មកំបោរគ្មានដំបូល២ មានរូបឆ្លាក់រាប់សិបត្រូវ បានគេចាត់ទុកថាជា ‘Sistine Chapel’ នៃសិល្បៈសាសនា Hittite ៕ ដោយ៖លី ភីលីព
