បរទេស៖ សហរដ្ឋអាមេរិកបាននិយាយថា ចិនកំពុងពិចារណាផ្តល់ជំនួយផ្នែកយោធាសម្រាប់សង្គ្រាមរបស់រុស្ស៊ីនៅប្រទេសអ៊ុយក្រែន។ ទីក្រុងប៉េកាំងបានច្រានចោលការអះអាងនេះភ្លាមៗក្នុងសប្តាហ៍នេះ ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញនិយាយថា វាអាចមានគុណសម្បត្តិមួយចំនួន ហើយប្រសិនបើប្រទេសចិនបានផ្តល់ការគាំទ្រ នោះអាចជា “អ្នកផ្លាស់ប្តូរហ្គេម” នៅក្នុងជម្លោះដែលមានអាយុមួយឆ្នាំមកនេះ។
យោងតាមសារព័ត៌មាន The Economic Times ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី២២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៣ បានឱ្យដឹងថា ខាងក្រោមនេះគឺជាចម្ងល់សំខាន់ៗមួយចំនួនអំពីការអះអាងរបស់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងផលប៉ះពាល់នៃការផ្តល់ជំនួយយោធារបស់ចិនទៅឱ្យរុស្ស៊ី។
តើមានអ្វីនៅពីក្រោយការអះអាងរបស់អាមេរិក? ចាប់តាំងពីរថក្រោះរុស្ស៊ីបានរំកិលឆ្លងកាត់ព្រំដែនចូលទៅក្នុងប្រទេសអ៊ុយក្រែន ប្រទេសចិនបានផ្តល់ជំនួយផ្នែកការទូត និងហិរញ្ញវត្ថុដល់លោកពូទីន ប៉ុន្តែបានបដិសេធពីការចូលរួមយោធាហួសហេតុ ឬបញ្ជូនអាវុធធុនធ្ងន់។
ក្រុមហ៊ុនអាវុធគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋរបស់ចិនបានលក់យន្តហោះគ្មានមនុស្សបើក និងឧបករណ៍ផ្សេងទៀតទៅឱ្យទាំងរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន ប៉ុន្តែទីក្រុងមូស្គូត្រូវបានបង្ខំឱ្យងាកទៅរកប្រទេសអ៊ីរ៉ង់សម្រាប់ការផ្គត់ផ្គង់ដែលត្រូវការច្រើនដូចជា យន្តហោះគ្មានមនុស្សបើក។ សហរដ្ឋអាមេរិកបាននិយាយថា កូរ៉េខាងជើងក៏បានផ្តល់គ្រាប់រ៉ុក្កែត និងកាំភ្លើងធំផងដែរ។
ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនជឿជាក់ថា ប្រហែលជានឹងផ្លាស់ប្តូរ ហើយនៅថ្ងៃអាទិត្យ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក លោក Antony Blinken បានបង្ហាញក្តីបារម្ភទាំងនេះជាសាធារណៈ។ លោកបាននិយាយអំពីប្រទេសចិនថា «ផ្អែកលើព័ត៌មានដែលយើងមាន ពួកគេ (ចិន) កំពុងពិចារណាផ្តល់ការគាំទ្រផ្នែកយោធាដល់រុស្ស៊ី»។
យ៉ាងណាក៏ដោយ លោក Blinken មិនបានផ្តល់ភស្តុតាងណាមួយដើម្បីបម្រុងទុកសម្រាប់ការអះអាងនេះទេ ហើយអ្នករិះគន់នឹងចង្អុលទៅការបរាជ័យផ្នែកចារកម្មរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកកាលពីអតីតកាល ប៉ុន្តែវាធ្វើតាមគំរូរបស់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ក្នុងការបញ្ចេញព័ត៌មានរសើបដើម្បីទប់ស្កាត់ និងរំខានដល់ផែនការសង្គ្រាមរបស់រុស្ស៊ី។
លោក Richard McGregor សមាជិកជាន់ខ្ពស់សម្រាប់អាស៊ីបូព៌ានៅវិទ្យាស្ថាន Lowy ក្នុងទីក្រុងស៊ីដនី បាននិយាយថា “ការពិតដែលថា លោក Blinken បានជ្រើសរើសធ្វើឱ្យការព្រួយបារម្ភរបស់លោកជាសាធារណៈបង្ហាញថា សហរដ្ឋអាមេរិកមានភាពឆ្លាតវៃរឹងមាំ” ។ ទីក្រុងប៉េកាំងមិនបានអត្ថាធិប្បាយដោយផ្ទាល់លើការពិភាក្សាបិទទ្វារណាមួយឡើយ ប៉ុន្តែបានចោទទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនវិញថា បាន “ផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានមិនពិត” ។
ហេតុអ្វីបានជាទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនព្រួយបារម្ភ? ពេញមួយសង្រ្គាម គឺ រុស្ស៊ីបានតស៊ូប្រមូលផ្តុំបុគ្គលិកយោធា គ្រាប់បែក និងសព្វាវុធឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីយកឈ្នះលើការតស៊ូរបស់អ៊ុយក្រែនដ៏ខ្លាំងក្លា ដោយបង្ខំឱ្យលោកពូទីន ងាកទៅរកការពង្រាយទ្រង់ទ្រាយធំ ទាំងក្រុមទាហានស៊ីឈ្នួល និងការនាំចូលសព្វាវុធ។
ទន្ទឹមនឹងគ្នានេះដែរ អ៊ុយក្រែនបានគ្រប់គ្រងការបញ្ឈប់កម្លាំងរបស់រុស្ស៊ី ហើយថែមទាំងទទួលប្រយោជន៍ទៀតផង។ ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញខ្លះជឿថា សង្រ្គាមគឺស្ថិតនៅក្នុងចំណុចផ្លាស់ប្តូរ ដោយភាគីនីមួយៗទាមទារធនធាន និងសម្លឹងមើលការចំណេញជាដាច់ខាត នៅពេលដែលរដូវរងាឈានចូលដល់និទាឃរដូវ។
ប្រឆាំងនឹងវាំងននខ្មៅ ការហូរចូលនៃសព្វាវុធរបស់ចិននឹងក្លាយជា “ការផ្លាស់ប្តូរហ្គេម” នេះបើតាមអ្វីដែលលោក Mick Ryan អ្នកយុទ្ធសាស្ត្រ និងជាឧត្តមសេនីយកងទ័ពអូស្ត្រាលីចូលនិវត្តន៍បានប្រាប់ AFP ។ លោកថា នេះជាសង្រ្គាមប្រព័ន្ធឧស្សាហកម្ម។ នៅពេលនេះរុស្ស៊ីកំពុងប្រជែងយ៉ាងលើសលុបដោយលោកខាងលិច។ ប្រសិនបើចិនចូលមកជាមួយនោះ អត្ថប្រយោជន៍ណាមួយដែលអ៊ុយក្រែនមានដោយសារតែសមត្ថភាពឧស្សាហកម្មរបស់លោកខាងលិចនឹងរលាយបាត់ភ្លាមៗ»។
គ្រាប់រំសេវរបស់ចិននឹងធ្វើឱ្យជីវិតកាន់តែលំបាកសម្រាប់អ៊ុយក្រែន មិនថាជាគ្រាប់កាំភ្លើងធំ មិនថាជាគ្រាប់បែកជាក់លាក់ ឬអាវុធវាយប្រហារចម្ងាយឆ្ងាយ ដែលរុស្ស៊ីកំពុងអស់នោះទេ។
ហេតុអ្វីបានជាចិនចូលរួម? អ្នកអត្ថាធិប្បាយយោធាចិន លោក Song Zhongping បាននិយាយដោយទទូចថា ប្រទេសចិននឹងមិនបញ្ជូនអាវុធទៅរុស្ស៊ីនោះទេ ប៉ុន្តែបាននិយាយថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការផ្នែកនយោបាយ ពាណិជ្ជកម្ម និងយោធារវាងទីក្រុងម៉ូស្គូ និងទីក្រុងប៉េកាំង បានធ្វើឱ្យស៊ីជម្រៅមុនសង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន ហើយកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនេះនឹងបន្តទៅមុខទៀត។
លោកបាននិយាយថា “ប្រទេសចិននឹងមិនស្តាប់ការអះអាងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកទេ។ ប្រទេសចិននឹងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាមួយរុស្ស៊ីស្របតាមឆន្ទៈជាតិរបស់ខ្លួន និងការព្រួយបារម្ភអំពីសន្តិសុខជាតិ” ។
អ្នកជំនាញជាច្រើនជឿថា មានហ្គេមធំជាងនេះនៅក្នុងដៃ ហើយឃើញអ៊ុយក្រែនក្លាយជាជម្លោះប្រូកស៊ី (ជម្លោះ ឬសង្គ្រាមតំណាង) បែបសង្គ្រាមត្រជាក់។
Alexey Muraviev សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកសន្តិសុខ និងការសិក្សាយុទ្ធសាស្ត្រនៅសាកលវិទ្យាល័យ Curtin របស់ទីក្រុង Perth អូស្រ្តាលី បាននិយាយថា “សង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែនគឺជាពេលវេលាដ៏លំបាកសម្រាប់បរិយាកាសសន្តិសុខអន្តរជាតិ ដើម្បីសណ្តាប់ធ្នាប់ពិភពលោក” ៕
ប្រែសម្រួលៈ ណៃ តុលា
