បរទេស ៖ នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ សហរដ្ឋអាមេរិក ចក្រភពអង់គ្លេស និងអូស្ត្រាលី បានប្រកាសភាពជាដៃគូសន្តិសុខថ្មីមួយហៅថា AUKUS ។ នៅក្នុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់មេដឹកនាំរួម ស្តីពី AUKUS បានលើកឡើងថា គំនិតផ្តួចផ្តើមដ៏សំខាន់ដំបូងរបស់ខ្លួនគឺ គាំទ្រដល់ប្រទេសអូស្ត្រាលីក្នុងការទទួលបាននាវាមុជទឹកដែលបំពាក់ដោយអាវុធ និងថាមពលនុយក្លេអ៊ែរ ដោយធ្វើឱ្យអូស្ត្រាលីក្លាយជាសមាជិកទី៧ នៃក្លឹបផ្តាច់មុខ នៃរដ្ឋជំរុញនុយក្លេអ៊ែរ ។
ដូចអ្នកនាំពាក្យក្រសួង ការបរទេសចិន បានឲ្យដឹងដែរថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនាវា មុជទឹកនុយក្លេអ៊ែរ រវាងប្រទេសទាំងបី ពាក់ព័ន្ធនឹងការផ្ទេរសារធាតុ អ៊ុយរ៉ានីញ៉ូម កម្រិតខ្ពស់ កម្រិតសព្វាវុធ ដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ ពីប្រទេសអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ ទៅជារដ្ឋគ្មាននុយក្លេអ៊ែរ ដែលបង្កហានិភ័យធ្ងន់ធ្ងរ នៃនុយក្លេអ៊ែរ លើការរីកសាយភាយ និងការបំពានលើវត្ថុ និងគោលបំណងនៃសន្ធិសញ្ញា ស្តីពីការមិនរីកសាយភាយ នៃអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ (NPT) ។
ដោយពិចារណាលើការរៀបចំត្រីភាគី ចុងក្រោយនេះ ភាពជាដៃគូសន្តិសុខ AUKUS នឹងមិននាំមកនូវសន្តិសុខដល់តំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកឡើយ ផ្ទុយទៅវិញ វានឹងគំរាមកំហែងដល់សន្តិសុខ របស់ប្រទេសអូស្ត្រាលី និងប៉ះពាល់ដល់ស្ថិរភាព នៃសមាគមប្រជាជាតិ អាស៊ីអាគ្នេយ៍ (អាស៊ាន) និងតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិកខាងលិច ។ ជាងនេះទៅទៀត AUKUS នឹងបង្កឱ្យមានការប្រកួតប្រជែង ដែលមិនចាំបាច់ រវាងមហាអំណាចផងដែរ។
មនុស្សមួយចំនួនបានលើកឡើង ពីការព្រួយបារម្ភថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនាវាមុជទឹក នឹងកាត់បន្ថយសមត្ថភាព អធិបតេយ្យភាពរបស់អូស្ត្រាលី ជាជាងពង្រឹងវា ។ ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងបំផុតគឺ “កងកម្លាំងប្ដូរវេន” នៃនាវាមុជទឹករបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និង ចក្រភពអង់គ្លេស ដែលនឹងធ្វើទស្សនកិច្ច នៅអូស្ត្រាលី នៅដើមឆ្នាំ២០២៧ ដែលអាចមានប្រតិកម្ម និងគំរាមកំហែង ដល់សន្តិសុខ អធិបតេយ្យរបស់ប្រទេស។
តម្លៃនៃការទិញនាវាមុជទឹក ដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែររបស់ប្រទេស អូស្ត្រាលី នឹងមានចំនួនច្រើន ហើយគម្រោងនេះ បានទាក់ទាញការរិះគន់យ៉ាងខ្លាំង នៅក្នុងស្រុក ហើយកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ នឹងធ្វើឱ្យអូស្ត្រាលី ខាតបង់ចន្លោះពី ២៦៨ពាន់លានទៅ ៣៦៨ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងរយៈពេល ៣០ឆ្នាំខាងមុខ ។
អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីអូស្ត្រាលីលោក Paul Keating បានចាត់ទុកការ ទិញនាវាមុជទឹក AUKUS ថាជា “កិច្ចព្រមព្រៀងដ៏អាក្រក់បំផុត ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រទាំងអស់” និងជា “ការសម្រេចចិត្តអន្តរជាតិ ដ៏អាក្រក់បំផុត” ដោយរដ្ឋាភិបាល៕
ប្រែសម្រួល ឈូក បូរ៉ា
