ប៉េកាំង៖ បេសកជនចិនម្នាក់ បានរិះគន់កិច្ចព្រមព្រៀងនាវាមុជទឹកនុយក្លេអ៊ែរ AUKUS នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃទីភ្នាក់ងារថាមពលបរមាណូអន្តរជាតិ (IAEA) ដែលធ្វើឡើងនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ម្សិលមិញនេះ។
លោក Li Song តំណាងអចិន្ត្រៃយ៍របស់ចិនប្រចាំនៅ IAEA បានសង្កត់ធ្ងន់ថា ខ្លឹមសារនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនឹងផ្ទេរសារធាតុអ៊ុយរ៉ាញ៉ូម ដែលសំបូរទៅដោយអាវុធជាច្រើនប្រភេទពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងអង់គ្លេស ដែលជារដ្ឋអាវុធនុយក្លេអ៊ែរទាំងពីរ ទៅឱ្យសម្ព័ន្ធមិត្តយោធាអូស្ត្រាលីរបស់ពួកគេ ដែលជាប្រទេសគ្មានស្ថានភាពអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។
ក្រោមសម្ព័ន្ធភាពត្រីភាគី AUKUS ដែលបានប្រកាសក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ អូស្ត្រាលី អាចបង្កើតនាវាមុជទឹកដើរដោយថាមពលនុយក្លេអ៊ែរជាមួយនឹងបច្ចេកវិទ្យា ដែលផ្តល់ដោយសហរដ្ឋអាមេរិក និងអង់គ្លេស។
បណ្តាប្រទេស AUKUS បានអនុវត្តកិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធាជាយុទ្ធសាស្ត្រ សម្រាប់ “គោលបំណងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ដែលគេស្គាល់យ៉ាងទូលំទូលាយ” ដែលបានរំលោភលើគោលការណ៍ និងការអនុវត្តមិនធ្លាប់មានពីមុនមកនៃសន្ធិសញ្ញា ស្តីពីការមិនរីកសាយភាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែ និងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់របបមិនរីកសាយភាយអន្តរជាតិ និងការការពាររបស់ IAEA ។
លោកបានលើកឡើងថា កិច្ចប្រជុំកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ គឺជាលើកទី៨ ជាប់ៗគ្នា ដែល IAEA បានពិនិត្យបញ្ហា AUKUS តាមរយៈការពិភាក្សាអន្តររដ្ឋាភិបាលតាមសំណើរបស់ប្រទេសចិន នេះបើយោងតាមការចុះផ្សាយរបស់ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានចិនស៊ិនហួ
បេសកជនចិនរូបនេះ បានកត់សម្គាល់នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការនាវាមុជទឹក AUKUS និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ប្រទេសទាំងបី ដើម្បីធ្វើនយោបាយបញ្ហានៅ IAEA និងធ្វើឱ្យរដ្ឋជាសមាជិករបស់ទីភ្នាក់ងារនេះឆ្លុះបញ្ចាំងពីចិត្តគំនិតសង្រ្គាមត្រជាក់ និងប្លុកប្រឈមមុខដាក់គ្នា។
ប្រទេស AUKUS បានព្យាយាមពណ៌នាកិច្ចព្រមព្រៀងនាវាមុជទឹកនុយក្លេអ៊ែររបស់ពួកគេថា ជាបញ្ហាការពារជាប្រចាំរវាងរដ្ឋគ្មានអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ និងលេខាធិការដ្ឋាន IAEA ។ ប្រេសិតរូបនេះបាននិយាយថា ពួកគេបានស្នើសុំឱ្យ IAEA កោះហៅមាត្រា ១៤ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងការពារគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ដើម្បីធ្វើការរៀបចំការលើកលែងការការពារ ដោយសង្កត់ធ្ងន់ថា “នេះគឺជាសកម្មភាពសម្ងាត់ ដើម្បីបង្ខិតបង្ខំលេខាធិការដ្ឋាន IAEA ឱ្យយល់ព្រមលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់ពួកគេ” ។
ដោយកត់សម្គាល់ថា បណ្តាប្រទេស AUKUS បានអះអាងថា ពួកគេនឹងធ្វើការរៀបចំដ៏សមស្របជាមួយលេខាធិការដ្ឋាន IAEA ដើម្បីកំណត់គំរូសម្រាប់ប្រទេសដទៃទៀតក្នុងការស្វែងរកកម្មវិធីជំរុញនុយក្លេអ៊ែររបស់កងទ័ពជើងទឹក លោក Li បានចោទសួរពីភាពស្របច្បាប់បែបនេះ។
តើអ្នកណាបានផ្តល់សិទ្ធិនេះដល់ប្រទេសទាំងបី? តើប្រទេសផ្សេងទៀតនឹងមានការលើកឡើងអំពីបញ្ហានេះដែរឬទេ? លោក Li បានលើកឡើងដោយបន្ថែមថា នាពេលកន្លងមក ប្រទេសទាំងបីតែងតែសង្កត់ធ្ងន់លើ “ដំណើរការអន្តររដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយរដ្ឋជាសមាជិក” នៅពេលដែលពួកគេកំណត់ច្បាប់សម្រាប់អ្នកដទៃ៕
ប្រែសម្រួល ឈូក បូរ៉ា
