អេស្ប៉ាញ ៖ ការសិក្សាថ្មីលើឆ្អឹងឆ្កែបានបង្ហាញថា សត្វឆ្កែមួយក្បាល ដែលមានអាយុកាល៣,០០០ឆ្នាំជាប្រភេទសត្វឆ្កែ មានសុភមង្គលបំផុត ហើយក៏ជាសត្វឆ្កែដំបូង ដែលស៊ីចំណីអាហារធញ្ញជាតិ ចិញ្ចឹមជីវិតច្រើន សាច់នេះបើយោងតាមការចេញ ផ្សាយ ពីគេហទំព័រឌៀលីម៉ែល ។
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ បានពិនិត្យប្រូតេអ៊ីនក្នុងឆ្អឹង របស់សត្វឆ្កែយុគសម័យសំរិទ្ធ នៅប្រទេសអេស្ប៉ាញ បានរកឃើញថា មនុស្សជាច្រើនត្រូវ បានគេផ្តល់ចំណីអាហារ នូវគ្រាប់ធញ្ញជាតិជាចម្បង ដូចជាគ្រាប់ស្រូវសាលី ឬស្រូវមីយេ ។ មុខម្ហូបនោះប្រហែល ជាចាំបាច់ណាស់ ព្រោះដៃគូ របស់ពួកគេមានសាច់ តិចតួចដោយខ្លួនឯង ប៉ុន្តែវាផ្តល់នូវគុណប្រយោជន៍ខុសគ្នា ។
សត្វឆ្កែជាញឹកញាប់ ស្ថិតក្នុងប្រភេទចិញ្ចឹមសត្វ ឬការពារលក្ខណៈគ្រួសារ និងរបបអាហារ ដែលមានជាតិខាញ់ធានាថា ពួកគេមានថាមពលសម្រាប់ការងារ ដែលពួកគេត្រូវការ ។ នៅពេលសត្វឆ្កែចាប់ផ្តើមចិញ្ចឹម ក្នុងស្រុក គឺជាប្រធានបទ នៃការជជែកវែកញែក បែបវិទ្យាសាស្ត្រដ៏អស្ចារ្យ ដោយអ្នកជំនាញខ្លះ បានកំណត់កាលបរិច្ឆេទកាលពី ១៤០០០ ឆ្នាំមុន និងខ្លះទៀត មានអាយុកាល ៤០,០០០ ឆ្នាំ។
អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រវិវត្ត ជាច្រើនជឿថា វាបានចាប់ផ្តើមនៅអឺរ៉ាសៀ នៅពេលចំនួនចចក មួយនៅជាយក្រុងជំរុំ អ្នកប្រមាញ់សម័យយុគថ្ម បានចាប់ផ្តើមចិញ្ចឹមសត្វ ដែលនៅសល់។ នៅពេលនោះពួកគេនឹងស៊ីសាច់ស្ទើរតែទាំងស្រុង ប៉ុន្តែការមកដល់សម័យធ្វើកសិកម្ម បង្កឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរគួរឲ្យកត់សម្គាល់ ។
លោក Silvia Albizuri អ្នកជំនាញខាងសួនសត្វនៅសាកលវិទ្យាល័យ បាសេឡូណា បានប្រាប់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រថ្មីថា នៅពេលសង្គមមនុស្ស ចាប់ផ្តើមបង្កើតរុក្ខជាតិ ក្នុងកំឡុង ពេលយុគថ្មរំលីង ការបរបាញ់បានថយចុះ ហើយរបបអាហារ របស់មនុស្សពឹងផ្អែកលើបន្លែ ៕ដោយ៖លី ភីលីព
