ប្រ៊ុចសែល៖ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រសហភាពអឺរ៉ុប បាននិយាយកាលពីថ្ងៃពុធថា ឆ្នាំនេះប្រាកដនិយមថា សីតុណ្ហភាពនឹងក្តៅបំផុតក្នុងរយៈពេល ១២៥០០០ ឆ្នាំ បន្ទាប់ពីទិន្នន័យបានបង្ហាញថា ខែមុនគឺជាខែតុលាដែលក្តៅបំផុតរបស់ពិភពលោកក្នុងរយៈពេលនោះ យោងតាមការចេញផ្សាយពីគេហទំព័រ VOA ។
សេវាកម្មផ្លាស់ប្តូរអាកាសធាតុ Copernicus (C3S) របស់សហភាពអឺរ៉ុបបាននិយាយថា កាលពីខែមុនបានបំបែកកំណត់ត្រាសីតុណ្ហភាពកាលពីខែតុលាពីមុនចាប់ពីឆ្នាំ ២០១៩ ។ នាយករង C3S លោក Samantha Burgess បានពណ៌នាអំពីភាពមិនប្រក្រតីនៃសីតុណ្ហភាពខែតុលាថា ក្តៅបំផុតបាននិយាយថា កំណត់ត្រានេះត្រូវបានបំបែកដោយ ០.៤ អង្សាសេ ។
កម្ដៅជាលទ្ធផលនៃការបន្តការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ពីសកម្មភាពរបស់មនុស្ស រួមជាមួយនឹងការលេចចេញនូវគំរូអាកាសធាតុ El Nino នៅឆ្នាំនេះ ដែលធ្វើឲ្យផ្ទៃទឹកនៅមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិកភាគខាងកើតមានភាពកក់ក្តៅ។ នៅទូទាំងពិភពលោក សីតុណ្ហភាពខ្យល់ជាមធ្យមក្នុងខែតុលាមាន១.៧ អង្សាសេ ក្តៅជាងខែដូចគ្នាក្នុងឆ្នាំ ១៨៥០-១៩០០ ដែល Copernicus កំណត់ថា ជាសម័យមុនឧស្សាហកម្ម។
C3S បាននិយាយក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា ខែតុលាដែលបំបែកកំណត់ត្រាមានន័យថាឆ្នាំ២០២៣ ឥឡូវនេះប្រាកដប្រជាថា ជាឆ្នាំក្តៅបំផុតដែលបានកត់ត្រាទុក ហើយកំណត់ត្រាពីមុនគឺឆ្នាំ ២០១៦ ជាឆ្នាំ El Nino មួយទៀត។ Burgess បាននិយាយថា សំណុំទិន្នន័យរបស់ Copernicus ត្រលប់ទៅឆ្នាំ ១៩៤០ នៅពេលយើងរួមបញ្ចូលគ្នានូវទិន្នន័យរបស់យើងជាមួយ IPCC នោះយើងអាចនិយាយបានថា នេះគឺជាឆ្នាំដ៏កក់ក្តៅបំផុតសម្រាប់រយៈពេល ១២៥ ,០០០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
ទិន្នន័យរយៈពេលវែងពីក្រុមប្រឹក្សាវិទ្យាសាស្ត្រអាកាសធាតុរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ IPCC រួមមានការអានពីប្រភពដូចជា ស្នូលទឹកកក ចិញ្ចៀនដើមឈើ និងផ្កាថ្ម។ ពេលវេលាតែមួយគត់មុនខែតុលា មួយខែបានបំពានកំណត់ត្រាសីតុណ្ហភាពដោយរឹមដ៏ធំបែបនេះ គឺនៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០២៣។
លោក Burgess បានបន្តថា ខែកញ្ញាពិតជាធ្វើឲ្យយើងភ្ញាក់ផ្អើលខ្លាំងណាស់ ដូច្នេះបន្ទាប់ពីខែមុន វាពិបាកក្នុងការកំណត់ថាតើយើងស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពអាកាសធាតុថ្មីឬអត់ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ កំណត់ត្រានៅតែធ្លាក់ចុះ ហើយពួកគេធ្វើឲ្យខ្ញុំភ្ញាក់ផ្អើលតិចជាងកាលពីមួយខែមុន។
លោក Michael Mann អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាកាសធាតុនៅសាកលវិទ្យាល័យ Pennsylvania បាននិយាយថា ឆ្នាំ El Nino ភាគច្រើនឥឡូវនេះគឺជាអ្នកបំបែកឯតទគ្គកម្ម ពីព្រោះកម្ដៅពិភពលោកបន្ថែមនៃ El Nino បន្ថែមទៅលើការកើនឡើងនៃកម្ដៅដែលបណ្តាលមកពីមនុស្ស៕ ដោយ៖លី ភីលីព
