អារ៉ាប់ ៖ នេះបើយោងតាមការចេញផ្សាយ ពីគេហទំព័រឌៀលីម៉ែល បានប្រាប់ឲ្យដឹងថា ជំរំយោធាសម័យរ៉ូម៉ាំងចំនួន ៣កន្លែងត្រូវបានរកឃើញ នៅលើវាលខ្សាច់អារ៉ាប់ បន្ទាប់ពីអ្នកបុរាណវិទូ បានប្រទះឃើញគ្រោង របស់ពួកគេនៅលើ Google Maps ។
អ្នកស្រាវជ្រាវនៃសាកលវិទ្យាល័យ Oxford បានចុះកាលបរិច្ឆេទ ពួកគេត្រឡប់ទៅឆ្នាំ ១០៦នៃគ.ស ដោយជឿថា ពួកគេត្រូវបានគេប្រើ ក្នុងអំឡុងពេលការកាន់កាប់ ដោយអរិភាព នៃព្រះរាជាណាចក្រ Nabataean ។ នេះគឺដោយសារតែជំរុំរត់ ក្នុងបន្ទាត់ត្រង់ឆ្ពោះទៅ Dumat al-Jandal ក្នុងប្រទេសអារ៉ាប៊ីសាអូឌីត ដែលធ្លាប់ជាកន្លែង តាំងទីលំនៅ នៅភាគខាងកើត នៃព្រះរាជាណាចក្រ ។
ពួកគេក៏មានទម្រង់លេងបៀធម្មតា នៃជំរុំរឹងមាំរបស់រ៉ូម៉ាំង ដែលកងទ័ពនឹងប្រើជាមូលដ្ឋាន ការពារបណ្តោះអាសន្ន នៅពេលដើរក្បួនយុទ្ធនាការ។ មុននឹងការរកឃើញនេះ គេគិតថា ការដណ្តើមយកនគរណា បាតានមានសន្តិភាពបន្តិច ប៉ុន្តែជំរំនានាបានបង្ហាញថា ការវាយប្រហារដ៏ គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលមួយ បានកើតឡើង ។
ការដណ្តើមយកអរិយធម៌ ដែលផ្តោតលើទីក្រុង Petra ក្នុងប្រទេសហ្ស៊កដានី ត្រូវបានដឹកនាំ ដោយអធិរាជ Trajan ចំណែក លោកចង់កេងចំណេញ ផ្លូវពាណិជ្ជកម្ម និងធនធានដូចជាគ្រឿងទេស គ្រឿងក្រអូប និងទង់ដែង។ លោកបណ្ឌិត Michael Fradley ដឹកនាំការស្រាវជ្រាវ ផ្តល់យោបល់ថា មានការសង្ស័យតិចតួចថា ជំរុំទាំងនេះត្រូវបានប្រើប្រាស់ក្នុងអំឡុង ពេលសម័យសង្គាមកាលពី ១,៩០០ឆ្នាំមុន ។
លោកបាននិយាយថា យើងស្ទើរតែប្រាកដណាស់ថា ពួកគេត្រូវបានសាងសង់ដោយកងទ័ពរ៉ូម៉ាំង ដោយផ្តល់នូវទម្រង់លេងបៀធម្មតា នៃឯករភជប់ដែលមានច្រកចូល ផ្ទុយគ្នានៅសងខាង។ កម្រិតនៃការអភិរក្សជំរុំពិតជាគួរអោយកត់សម្គាល់ ជាពិសេសព្រោះវាអាចប្រើប្រាស់បានតែប៉ុន្មានថ្ងៃ ឬច្រើនសប្តាហ៍ប៉ុណ្ណោះ។
ភាពខុសគ្នាដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់ តែមួយគត់រវាងពួកគេថា ជំរុំខាងលិចបំផុត គឺធំជាងជំរំទាំងពីរទៅខាងកើត។ ក្រុមនៅតែមិនទាន់ច្បាស់អំពីមូលហេតុ នៃភាពខុសគ្នានៃទំហំនេះ ដោយស្មានថា កម្លាំងអាចនឹងបែកជា២ ហើយមួយត្រូវបានលុប ចោលក្នុងសមរភូមិ ៕
