វ៉ាស៊ីនតោន៖របាយការណ៍ថ្មីមួយបាននិយាយថា ការឡើងកម្ដៅផែនដីគឺជាការទទួលខុសត្រូវចំពោះភ្លើងកាន់តែធំនៅស៊ីបេរី ហើយក្នុងប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ខាងមុខ ពួកគេអាចបញ្ចេញកាបូនដ៏ច្រើនដែលឥឡូវនេះជាប់នៅក្នុងដីយោងតាមការចេញផ្សាយពីគេហទំព័រជប៉ុនធូដេ។
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបារម្ភថា កម្រិតកំណត់អាចនឹងត្រូវឆ្លងកាត់ក្នុងពេលឆាប់ៗនេះលើសពីការផ្លាស់ប្តូរសីតុណ្ហភាពតិចតួចអាចនាំឲ្យមានការកើនឡើងអិចស្ប៉ូណង់ស្យែលនៅតំបន់ដែលឆេះក្នុងតំបន់នោះ។ការសិក្សានេះត្រូវបានចេញផ្សាយលើទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្របាននិយាយថា នៅឆ្នាំ ២០១៩ និង ២០២០ភ្លើងនៅតំបន់ដាច់ស្រយាលនៃពិភពលោកនេះបានបំផ្លាញផ្ទៃដីស្មើនឹងជិតពាក់កណ្តាលនៃភ្លើងបានឆេះក្នុងរយៈពេល ៤០ ឆ្នាំមុន។
អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រប៉ាន់ប្រមាណថា ភ្លើងថ្មីៗទាំងនេះបានបញ្ចេញកាបូនប្រហែល ១៥០ លានតោនទៅក្នុងបរិយាកាសរួមចំណែកដល់ការឡើងកម្ដៅផែនដី ដែលអ្នកស្រាវជ្រាវហៅថា រង្វិលជុំមតិ។ លោក David Gaveau អ្នកស្រាវជ្រាវម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកស្រាវជ្រាវនៃការសិក្សានេះបានប្រាប់ AFP ថា តំបន់ខាងលើរង្វង់អាកទិកឡើងកម្ដៅលឿនជាងភពផ្សេងទៀតចំនួ៤4 ដង ហើយវាគឺជាការពង្រីកអាកាសធាតុដែលបណ្តាលឲ្យមានសកម្មភាពឆេះមិនធម្មតា ។
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវបានផ្តោតទៅលើផ្ទៃដី ៥ ដងកន្លះនៃទំហំរបស់ប្រទេសបារាំង ហើយជាមួយនឹងរូបភាពពីផ្កាយរណបបានសង្កេតមើលផ្ទៃដីដែលបានឆេះជារៀងរាល់ឆ្នាំពីឆ្នាំ ១៩៨២ ដល់ឆ្នាំ ២០២០។អ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានសន្និដ្ឋានថា នៅឆ្នាំ ២០២០ ភ្លើងបានឆាបឆេះផ្ទៃដីជាង ២.៥ លានហិចតា ហើយត្រូវបានបញ្ចេញក្នុងបរិមាណសមមូលឧស្ម័នកាបូនិក ស្មើនឹងការបំភាយដោយប្រទេសអេស្ប៉ាញក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ។
នៅឆ្នាំនោះ រដូវក្តៅនៅស៊ីបេរីគឺជាមធ្យម៣ ងក្តៅជាងវានៅឆ្នាំ ១៩៨០ ចំណែកទីក្រុង Verkhoyansk របស់រុស្ស៊ីបានឡើងដល់ ៣៨ អង្សាសេនៅរដូវក្តៅជាកំណត់ត្រាមួយសម្រាប់តំបន់អាក់ទិក។ សីតុណ្ហភាពខ្យល់ជាមធ្យមក្នុងរដូវក្តៅ ចាប់ពីខែមិថុនា ដល់ខែសីហា ឡើងលើសពី ១០ អង្សាសេប៉ុណ្ណោះក្នុងរយៈពេលសិក្សា៖ឆ្នាំ ២០០១, ២០១៨, ២០១៩ និង ២០២០។ ទាំងនេះបានក្លាយជាឆ្នាំដែលមានភ្លើងឆេះច្រើនជាងគេផងដែរ។
លោក Gaveau បាននិយាយថាក្រុមបារម្ភថាកម្រិតនេះនៅ ១០ អង្សាសេនឹងក្លាយជាចំណុចបំបែកមួយដែលលើសពីនេះទៅទៀតជាញឹកញាប់៕
ដោយ៖លី ភីលីព
